อัญชัน งานวิจัยแล้วสรรพคุณ 11ข้อ
ถิ่นกำเนิดอัญชัน
อัญชันมีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนแถบทวีปเอเชียและอเมริกาใต้ (แต่บางตำราบอกว่าอยู่ที่ประเทศอินเดีย) แล้วมีการแพร่กระจายพันธุ์ไปในเขตร้อนต่างๆ ทั่วโลกรวมไปถึงในออสเตรเลีย
อเมริกา และภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น ไทย ลาว เวียดนาม กัมพูชา พม่า เป็นต้น สำหรับในประเทศไทย อัญชันคงจะมีการแพร่กระจายพันธุ์มานานแล้ว เพราะพบในหนังสืออักขราภิธานศรับท์ ของหมอปรัดเล พ.ศ.2416 กล่าวถึงอัญชันว่า”อัญชัน : เปนชื่อเครือเถาวัลอย่างหนึ่ง มันมีดอกเขียวบ้าง ขาวบ้าง ไม่มีกลิ่น” และสามารถพบได้ทั่วไปในป่าโล่งแจ้ง หรือในที่กึ่งร่ม ทั้งป่าเบญจพรรณในพื้นล่างจนไปถึงป่าดิบเขาสูง
โดยอัญชันที่พบในประเทศไทย มีทั้งพันธุ์บ้านที่ผ่านการคัดเลือกให้ดอกใหญ่ ดก สีเข้ม เป็นต้น กับ พันธุ์ที่ขึ้นเองตามที่รกร้างว่างเปล่า ซึ่งเป็นพันธุ์ดอกชั้นเดียว ดอกเล็ก และสีไม่เข้ม
ซึ่งคนไทยส่วนใหญ่ นิยมปลูกอัญชันดอกสีน้ำเงินเข้ม กลีบดอกซ้อน ดอกขนาดใหญ่และ ดก เพราะนอกจากสวยงามแล้ว ยังนำไปใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง อีกด้วย
ประโยชน์และสรรพคุุณอัญชัน
- ใช้ เมล็ด รสมัน เป็นยาระบาย แต่มักทำให้คลื่นไส้อาเจียน
- ราก รสขมเย็น(นิยมใช้ รากดอกขาว) ขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะพิการ เป็นยาระบาย
- ใช้รากถูฟัน ทำให้ฟันทน แก้ปวดฟัน
- ราก รสเบื่อเมา ปรุงเป็นยากินและพอก
- ถอนพิษสุนัขบ้า
- ดอก โบราณใช้อัญชันในการปลูกผมและคิ้วเด็กอ่อน หยุดการร่วงของหนังศีรษะอ่อนแอ ย้อมผมหงอกให้เป็นสีดำ
- ใช้ตำเป็นยาพอกหรือคั้นเอาน้ำทาแก้ฟกช้ำบวม
- แก้พิษแมลงกัดต่อย
- ใบและราก ฝนเอาน้ำหยอดตา แก้ตาแฉะ ตาฟาง
- ส่วนตำรายาพื้นบ้าน ใช้ ราก ฝนกับรากสะอึกและน้ำซาวข้าว กินหรือทา แก้งูสวัด
- นำมาถูฟันแก้อาการปวดฟันและทำให้ฟันแข็งแรง
สำหรับการใช้ประโยชน์ในต่างประเทศ ตามตำราอายุรเวทศาสตร์ของอินเดีย มีการนำส่วนรากและเมล็ดของอัญชันใช้เป็นยาบำรุงร่างกายและบำรุงสมอง รวมถึงใช้เป็นยาระบายและขับปัสสาวะและในแถบอเมริกา
มีรายงานการใช้น้ำต้มจากส่วนรากเพียงอย่างเดียวหรือน้ำต้มจากรากและดอกร่วมกันเป็นยาบำรุงโลหิต ส่วนเมล็ดใช้เป็นยาระบายขับปัสสาวะ และขับพยาธิ ส่วนในการแพทย์แผนปัจจุบันระบุว่าดอกอัญชันมีสารแอนโธไซยานิน
ซึ่งเป็นสารสีม่วงอยู่มาก มีคุณสมบัติเพิ่มการไหลเวียนของเลือด ทำให้เลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกายได้ดีมากขึ้น เช่น หลอดเลือดส่วนปลาย ทำให้เลือดไปเลี้ยงรากผมมากขึ้น
หรือทำให้กลไกที่ทำงานเกี่ยวกับมองเห็นแข็งแรงขึ้น เพราะมีหลอดเลือดมากขึ้น และที่สำคัญยังช่วยลดความเสื่อมของการเกิดภาวะเส้นเลือดอุดตัน ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระในร่างกาย ช่วยในการชะลอวัยและริ้วรอยแห่งวัย ช่วยในการบำรุงสมอง ช่วยล้างสารพิษและของเสียออกจากร่างกาย ช่วยต้านเบาหวาน เป็นต้น
อ่านบทความข่าวสารอื่น ๆ เพิ่มเติมได้ที่ jacarandabill.com อัพเดตทุกสัปดาห์
